Sesleri normal duyulan hallerinden ½ , 1 ton ince veya kalınlaştırmamıza yarayan işaretlerdir. Değiştirme işareti almış bir nota o işaretile anılır. Örneğin diyez almış bir Do notası, Do diyez diye okunur ve Do notasından ½ ses daha ince duyulur.
Değiştirme işaretleri portede notalardan önce, notaların tam önüne ve notanın yazıldığı yere konurlar. Örneğin Si notası portede 3’üncü çizgiye yazılıyorsa ve bu notaya bemol koymaya kalkarsak o da 3’üncü çizgiye yazılacaktır.
Bir tam perde iki adet yarım perdeden oluşmaktadır. Buna bağlı olarak Do – Re notaları arası 1 perde (ton) ise demek ki iki adet yarım perdenin birleşmesinden oluşuyor demektir. Do – Re notaları iki yarım perdeden oluşuyorsa Do – Re arasında:
“ Do – Do’dan ½ ses ince bir nota veya Re’den ½ ses kalın bir nota – ve Re notası vardır. ”
O zaman Do’dan ½ ses ince olan nota ile Re’den ½ ses kalın olan nota aslında aynı nota oluyor. Yani “Do diyez” notası ile “Re bemol” aynı notalardır.Bu sistem diğer tüm tam aralıklarda da aynı şekilde işlemektedir. Ancak sesler yukarı doğru (inceye, tize) çıkarken diyez, sesler aşağı doğru (kalına,peste) inerken bemol kullanılmaktadır.
Çıkıcı bir dizide Diyez’in kullanımı ve görünüşü
İnici bir dizide Bemol’ün kullanımı ve görünüşü
Seslerle ilgili bazı kavramlar
Diatonik: Sesleri de, isimleri de farklı olan tam aralıklardır.
Örnek: Do – Re , Re – Mi , Sol – La gibi.
Kromatik: İsimleri farklı sesleri aynı olan aralıklardır.
Örnek: Do – Do# , Re – Reb , Sol – Sol# gibi.
Sesdaş(anarmonik): İsimleri farklı sesleri aynı olan aralıklardır.
Örnek: Do# – Reb , Re# – Mib , Sol#– Lab gibi.
